ul. Płocka 11, Nowa Góra, 09-440 Staroźreby 24 261 81 89 lub 502 497 934 kontakt@parafiagora.pl

Z dziejów parafii (odcinek 6)

Serdecznie zapraszamy Państwa do lektury wybranych fragmentów kroniki parafii Góra. Kronikę zredagował ksiądz Józef Gosik (1914-1998), proboszcz w latach 1965-1980, na podstawie wnikliwej kwerendy archiwów kościelnych. Tekst na prawach cytatu.

"Historyki koniecznie czytaj. Miałem i sam niemałą wiadomość historii i w biegu spraw spraw siłam się tem ratował, żem przeszłych wieków sprawy wiedział" (z testamentu hetmana Stanisława Żółkiewskiego)

Henryk Sienkiewicz z Kroniki Katedry Płockiej: "Kościół jest stróżem przeszłości, piastunem teraźniejszości, siewcą przyszłości".

1782-1783

Opisanie Kościoła Parafialnego Górskiego y Żochowskiego ad marticam incorporowanego, tudzież Beneficiów y wszelkich rzeczy tak kościelnych jako y inwentarza na wizycie dekanalnej in anno 1782, die 30 Octobris odprawionej i anno 1783 dokończonej

1. Oppidum seu villa? miasteczko Góra nazwane.

2. Archidiakonatowi Płockiemu podległa, w dekanacie Bielskim, w powiecie Płońskim leżąca.

3. Ma w sąsiedztwie parafie: Gralewską, Skołatowską, Daniszewską, z południa Łubecką i Blichowską, Staroźrebską, Rogotwórską.

4. Należą do kościoła Górskiego 24 wsie: Góra, Goszczynów dwoje, Strzeszew dwoje, Brudzino, Rostkowo, Karwowa pięcioro, Krawieczyno, Sarzyno, Łopatki, Zdziar troje. Przyłączonych zaś wiosek 5: Bylino, Żochowa dwa, Płonne dwie. Wszystkie wioski w posesji szlacheckiej dziedzicznej, oprócz Góry, która jest w zastawie.

5. Kościół drewniany dobry, malowane ściany wewnątrz, po wierzchu tarcicami obite, podsiebitka i posadzka z tarcic, dach z klińca i gontu składany, wieżyczka na dachu nadwyrężona, okien 6 dobrych wielkich, dwa małe dobre, konfesjonałów pięć, ławek 22, dzwonnica dobra a w niej dzwonów dwa a trzeci stłuczony, na wieżce 2 dzwonki. Cmentarz dobrze oparkaniony i dobrze zamknięty, kośnica dobra przy zakrystii.

6. Ołtarzów wyzłoconych sześć a na nich przyzwoite ochędóstwo, żadnego nie ma obrazu cudami słynącego.

7. Ius patronatus laicale patronus Venerabilis Casimirus Krasiński, oboźny Królestwa.

8. W niedziele i święta lampa przez czas nabożeństwa pali się. Względem opłatków [chyba komunikatów konsekrowanych] zaleca się wszelka należyta przyzwoitość. Olea sacra od Dziekana odbiera się.

9 Jest relikwiarz jeden srebrny, w którym cząstka drzewa Krzyża Chrystusowego pod pieczęciami nienaruszona zostaje.

10. Co się tyczy odpustów - Bractwa Różańcowego są nieprzeliczone i wieczne, drugi Bractwo Miłosierdzia, trzeci odpust na 40-godzinne nabożeństwo, czwarty Św. Jakuba Starszego, Apostoła.

11. Zakrystia jest porządnie odmalowana, w szufladach ochędóstwo, dla wszystkich rzeczy kościelnych jest osobna książka regestrem wypisana, w zakrystii jest tablica, na której wypisane są wszystkie obligacje co do mszy świętych tak X. Plebana jak i Promotora, jako też i nabożeństwa porządnie według czasu w tym kościele odprawiającego się.

12. Dom plebański jak może być w dobrym stanie od niniejszego rządcy kościoła wystawiony zachowuje się. Dla czeladzi w domu plebańskim osobna izba.

13. Promotor Różańca także dla wygody swojej wystawił sobie dom w ogródku przez siebie wyplantowanym, także stodółkę, biblioteczkę. Dla organisty także jest dom i stodoła z obórkami.

14. Zabudowania dobre ze wszystkim. Ogród wyśmienitymi drzewami w kwadrat wyplantowany, z drugim dla warzywa i włoszczyzny do kuchni w porządku należytym utrzymuje się. Inwentarz bydła osobnym regestrem spisany jest: koni para, wołów par dwie, krowy dwie wolczyk i jałówka, świń czworo, gęsi 6, kaczek 6, kogut jeden, płużyc 2.

15. Poddanych duchownych nie ma.

16. Grunta do kościoła należące czyli poświętne te same co przedtem. Jeszcze pod brzeziną przy gościńcu Płockim roli staj czworo ale nescitur quo iure one posiada. Kościół posiada nadto grunta kościołowi Żochowskiemu dawniej służące a teraz do kościoła Górskiego incorporowane - we czterech miejscach in suis locis in metis leżące i je obsiewa Pleban Górski. Oprócz tego zapisana jest część na Żochowie przez X. Wojciecha Żochowskiego, plebana Górskiego, a z tej części kościół w Górze tylko 3 półwłóczki zasiewa a za to Pleban z Organistą śpiewa co sobotę i co niedzielę kurs.

17. Sadzaweczka jest szczególnie jedna na ogrodzie i to maleńka.

18. Nie masz żadnej propinacji drewna.

21. Na Beneficium nic nie da się zbywać, ponieważ czeladzią i najemnikiem trzeba robić a i tym ex stipendio missarum niemal trzeba wypłacać.

23. W roku 1783 ochrzciło się dzieci kat. 55, konwersów żadnych nie było, zaślubionych było 8 par, umarłych 32, u spowiedzi wielkanocnej 830. Dzieci mężczyznów niezdatnych do spowiedzi 93, dzieci niewiastek niezdatnych do spowiedzi 80. Dysydenci się nie znajdują, Hebreorum 8 mężczyzn i 7 niewiast. Ponadto starszych po 80ce było 6 osób. Kaplic żadnych i prywatnych nie masz, podobnie synagogi ani schola Hebreorum.

24. Rządca kościoła X. Adam Kukowski, drugi zaś X. Karol Karwowski, obydwaj zawsze pilnują kościoła. Pleban X. Kukowski, lat mający 56, pochodzący z wojew. Płockiego, rodak. Ordynowany na prezbitera od J. E. X. Sufragana Kanigowskiego, w Sem. Płockim edukowany. Także X. Karol Karwowski, Promotor w tej diecezji i w tej parafii urodzony, lat mający 46. Rekolekcje odprawili, aprobacje mają na rok.

25. Organista jest przy kościele, nazywa się Melchior Borucki. Dyrektora szkoły nie masz, ponieważ na niego nie chcą dawać szlachta. Nie masz żadnych prewentów na szkołę przy kościele ani na terenie parafii, także in agris.

26. Radni sunt hi electi nobiles: Benedictus Maliszewski, Fabianus Nieborski z Płonny, Thomas Kowalewski [...] de Zdziar, Ambroży Rostkowski z Rostkowa.

27. Niewiast obstetrices na to wyszkolonych nie masz, tylko jedna drugiej usługuje, ale i te są dobrze nauczone o należytym udzielaniu Chrztu św.

28. Funduszu szpitalnego żadnego nie masz, ale jest przy kościele dom, w którym kilkoro ubogich mieszka, z jałmużny żyją.

29. Żadnych innych funduszów nie masz prócz wyżej wzmiankowanego Beneficium Żochowskiego, przyłączonego do kościoła Górskiego tamquam ad matricem.

30. Żadnych pustelników ani dewotów nie masz, żadnych epitafiów szczególnych i rzeczy szczególnych nie masz.

Podpisano: Adamus Kukowski, pleban

Uwaga końcowa: kościół po części potrzebuje reperacji.

In quorum fidem me subsribo sigilloque Ecclesiae Bielscensis munio

Decanus Stephanus Górski

Galeria zdjęć

wstecz